Pytałam natrętnie Szwedów dlaczego lubią ABBĘ i dlaczego zjadają miliony hot-dogów w ciągu roku ? nikt nie podał mi racjonalnej odpowiedzi ? widocznie tego rodzaju miłości się nie kwestionuje….

Szwedzi kochają ABBĘ i… hot-dogi, ale o tej przekąsce nieco później. Najczęściej wiedza Polaków o kuchni szwedzkiej kończy się na pojęciu ?szwedzki stół?: tzn. dużo i wszystko, ale konkretnie to już nie wiadomo co. Podobno tradycja szwedzkiego stołu sięga XVIII wieku. Gospodarz zapraszając gości nie był pewny, o której godzinie dokładnie przybędą, biorąc pod uwagę odległości między sąsiadami i warunki pogodowe. Zostawiał więc do dyspozycji stół z przekąskami i alkoholem na rozgrzanie, by ten, kto przybył mógł zaspokoić głód o każdej porze.

By najsmaczniej sprawdzić co znaczy szwedzki bufet należy poczekać do niedzieli. Obserwowałam, jak koło godziny dziesiątej Sztokholm jest zatłoczony ? całe rodziny i grupy przyjaciół wyruszają z domu by już po godzinie miasto było opustoszałe, bowiem większość zasiadła do stołu w swojej ulubionej knajpce ze świątecznym brunchem (posiłek jadany późnym rankiem, nazwa pochodzi od połączenia angielskich słów breakfast i lunch). Choć stół ugina się najczęściej od dań zimnych i gorących w dobrym tonie jest zawsze zacząć od śledzia: marynowanego, kiszonego, wędzonego, smażonego itd. Śledzie Szwedzi potrafią przyrządzić na setki sposobów, należy jednak być czujnym bowiem to naród, który ma w kulinarnej tradycji słodzenie wszystkiego (od mięs, przez zupy po chleb) ? proszę więc się nie dziwić, jeśli trafi się na rybę na przykład w miodzie. Smörg?sborg (szwedzki bufet) nie może obejść się bez kilku potraw sztandarowych: śledzia w kilku postaciach, plastrów łososia marynowanego przez kilka dni z dodatkiem cukru, soli i kopru podanego na zimno z sosem musztardowym, kawioru z uklei z siekaną cebulką i kwaśną śmietaną czy pulpecików kotbullär na zimno lub ciepło z tłuczonymi ziemniakami, słodkimi borówkami i korniszonem. Zaletą szwedzkiego bufetu jest to, że każdy komponuje posiłek tylko z tego, na co ma ochotę. Biesiadnicy sami się częstują, sami też zmieniają talerze między posiłkami. Nie rzadko po deserze uczestnicy brunchu rozstają się dopiero w późnych godzinach popołudniowych.

Na poszukiwaczy smaków unikatowych czekają w Szwecji potrawy z renifera lub łosia czy np. popularna zupa z dzikiej róży. Warto też posmakować zupy piwnej (z jasnym i ciemnym piwem, żółtkiem i skórką pomarańczy). Czwartek jest zarezerwowany narodowo dla grochówki, robionej z suchego grochu podawanej z lekko solonym mięsem albo kiełbasą i musztardą.

Książki kucharskie i przewodniki kąśliwie powielają zdania, że kuchnia szwedzka jest prosta, nie tak wyszukana jak francuska, nie tak barwna jak włoska natomiast nie zawsze wspominają o jednej cesze, jaka ją wyróżnia na tle całej Europy. Dzięki restrykcyjnym przepisom szwedzka żywność należy do najczystszej i najlepszej jakości na naszym kontynencie. Nie każda stolica może pochwalić się tym, że w jej samym centrum można łowić łososie. Sandacze i bałtyckie śledzie występują w wodach wysp archipelagu a w sierpniu w jeziorach i rzekach można łapać tu raki. Żywność ekologiczna i niemodyfikowana, która w sporej części Europy ma wydzielony regał w sklepie i ekskluzywną cenę w Szwecji jest po prostu na wyposażeniu ? i w tym proponuję się rozsmakować. Kto odwiedzi warzywno-owocowy targ na Hötorget nie pożałuje na pewno.

Moje osobiste kulinarne wspomnienia z Sztokholmu to przede wszystkim łosoś na kilka sposobów, genialne maślane ciastka (kruche z kleksem marmolady z maliny moroszki) i obowiązkowa cynamonowa bułeczka z kubkiem gorącej czekolady ? zestaw podstawowy w każdej kawiarni. Pozostaje jeszcze tajemnicza kwestia hot-dogów. Kiedy wszystkie restauracje i pubu są już dawno zamknięte na posterunku pozostają budki z hot-dogami, czynne 24 godziny na dobę rozsiane w centrum Sztokholmu na co drugim skrzyżowaniu. Kultowe są hot-dogi z prażoną cebulką, marynowanym ogórkiem i sosem musztardowym. Pytałam natrętnie Szwedów dlaczego lubią ABBĘ i dlaczego zjadają miliony hot-dogów w ciągu roku ? nikt nie podał mi racjonalnej odpowiedzi ? widocznie tego rodzaju miłości się nie kwestionuje.